Fotografie architektury władzy autorstwa Michała Łukasika

Kształtowanie się modernizmu w architekturze, było czasem intensywnych przemian zarówno w Polsce, jak i we Włoszech. Wystawa fotograficzna Michała Łukasika „Modernizm. Architektura Polski i Włoch 1918-1943” ukazuje ten ruch w obu krajach w okresach prężącej muskuły dyktatury i autorytaryzmu. Łukasik, za pomocą blisko 100 fotografii, zabiera nas w podróż po ikonicznych budowlach Rzymu, Neapolu, Warszawy, Krakowa i wielu innych miast, ukazując esencję budynków publicznych, instytucji edukacyjnych i kompleksów mieszkalnych, które definiowały tę epokę.

Polska odrodzona: poszukiwanie tożsamości

Architektura w Polsce i we Włoszech w okresie międzywojennym stała się narzędziem wyrażania tożsamości narodowej i manifestacji władzy państwowej, odzwierciedlając dominujące aspiracje i ideologie. W Polsce, po 123 latach zaborów i odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, architektura stała się sposobem na budowanie prestiżu państwa i kształtowanie tożsamości narodowej. Był to powrót do przeszłości, poszukiwanie stylu łączącego nawiązania do bogatej historii z nowoczesnością. Józef Piłsudski odegrał kluczową rolę w tym procesie, dążąc do wzmocnienia państwa we wszystkich dziedzinach, w tym w architekturze. Monumentalna architektura, promowana m.in. przez Piłsudskiego, miała symbolizować siłę i nowoczesność państwa polskiego. 

Włoski futuryzm i faszyzm

We Włoszech, w latach 20. XX wieku, w architekturze dominował futuryzm, negujący przeszłość i skupiający się na technologicznym postępie, kulcie młodości i burzeniu starego porządku, by zbudować „nową Italię”. Architektura stała się narzędziem propagandy faszystowskiej, a monumentalizm i geometryczne formy miały wyrażać siłę państwa, imponować obywatelom i manifestować władzę państwa.

W obu kontekstach politycznych, architekturę wykorzystywano do kształtowania wyobraźni zbiorowej i umacniania władzy, choć z początku w różny sposób. Fotografie Łukasika prezentują budynki użyteczności publicznej, oświaty, kultury, sportu i budynki mieszkalne, będące świadectwem aspiracji i ideologii epoki. Ideologie polityczne wywarły ogromny wpływ na architekturę modernistyczną, kształtując jej formę, funkcję i przekaz. 

Co po monumentalizmie?

Czy współczesna architektura władzy wciąż jest monumentalna? Czy nadal dąży do wzbudzania podziwu i podporządkowania, czy może przyjmuje bardziej subtelne formy? Wystawa skłania do refleksji nad tym, jak współczesne państwa kształtują swoją architektoniczną tożsamość i jaką rolę odgrywa w tym fotografia.

Ekspozycja stanowi nie tylko artystyczne doświadczenie, ale także zaproszenie do dyskusji o tym, jak władza buduje swoje siedziby i jaki przekaz kieruje do obywateli poprzez przestrzeń.

Wystawa forografii Michałą Łukasika „Modernizm. Architektura Polski i Włoch 1918-1943” byłą prezentowana podczas różnych wydarzeń na terenie Polski, m.in. w Instytucie Kultury Włoskiej w Krakowie.

Michał Łukasik specjalizuje się w fotografii architektury, wnętrz, mody oraz reportażowej. Jest absolwentem Warszawskiej Szkoły Filmowej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.